Draagvlak logistieke sector voor Topcorridors groeit, nu doorpakken

‘Zolang de uitkomsten niet direct zichtbaar zijn, dreigt het momentum van het programma in gevaar te komen’, blijkt uit een analyse van Buck Consultants International (BCI) op basis van negen interviews met logistiek dienstverleners: Schavemaker, Eurorijn, De Zwaluw, Mainfreight, ID Logistics, DSV, Nabuurs, H. Essers en TMA Logistics.

Uit de analyse komt naar voren dat het beeld van de logistiek dienstverleners over de Topcorridors de afgelopen maanden wel is veranderd. Waar eerder onbekendheid met het programma overheerste, is er nu een brede bereidheid om mee te praten en denken, bijvoorbeeld in klankbordgroepen of tijdens de jaarlijkse Topcorridordag. De bedrijven herkennen de meerwaarde van samenwerking en zijn bereid hun kennis te delen. De interviews maken ook duidelijk dat er nog veel te winnen valt in de manier waarop overheid en bedrijfsleven samen optrekken.

Bedrijven waarderen dat het programma aandacht heeft voor de grote knooppunten in het Nederlandse logistieke netwerk en dat er werk wordt gemaakt van duurzame multimodale infrastructuur. Toch klinkt op verschillende fronten kritiek. De besluitvorming binnen overheden wordt als traag ervaren, waardoor het lang duurt voordat plannen concreet worden en tot uitvoering komen.

Duurzame multimodale infrastructuur als sleutel

De bedrijven geven aan dat hun ontwikkelstrategie in Nederland in hoge mate afhankelijk is van een robuuste en duurzame infrastructuur. Spoor en binnenvaart zijn voor hen onmisbare modaliteiten om groei en verduurzaming te realiseren. Zij willen hier nadrukkelijk meer gebruik van maken, mits de betrouwbaarheid en capaciteit verbetert. Denk aan langere perrons, uitbreiding van terminals en een efficiëntere afhandeling in havens en binnenvaartterminals. Zolang wachttijden en ‘dwell times’ hoog blijven, kiezen veel klanten alsnog voor de weg.

Duurzaamheid is voor de logistieke dienstverleners een strategisch speerpunt. Zij investeren fors in elektrificatie van transport, alternatieve brandstoffen en energiebeheer. Publieke voorzieningen, zoals Clean Energy Hubs, laadpleinen en walstroomvoorzieningen, zijn daarbij cruciaal. Zonder deze randvoorwaarden renderen private investeringen onvoldoende. Bedrijven koppelen hun eigen verduurzamingsinitiatieven nadrukkelijk aan de aanwezigheid van dergelijke publieke faciliteiten.

Daarnaast wordt digitale infrastructuur door alle geïnterviewden gezien als even belangrijk als fysieke infrastructuur. Goede datakoppelingen tussen terminals, vervoerders en verladers zijn onmisbaar voor synchromodaal transport en een succesvolle modal shift. Zonder gedeelde en goed ontsloten data blijven multimodale ambities steken in pilots.

Synergie en frictie in investeringen

De interviews laten zien dat bedrijven duidelijke kansen zien voor een betere koppeling tussen publieke en private investeringen. Maar de praktijk leert dat er voldoende kansen en synergie zijn, maar dat er op het moment beperkingen zijn om die synergie te bereiken . Projecten hebben een lange doorlooptijd en sluiten niet altijd aan op de snelheid van de bedrijfspraktijk. Bedrijven verwachten daarom meer flexibiliteit en een hogere uitvoeringssnelheid van de overheid.

Een tweede spanningsveld ligt in de verduurzaming. Veel bedrijven investeren al in elektrische trucks en integrale energiemanagementsystemen, maar publieke voorzieningen zoals voldoende laadcapaciteit en een robuust elektriciteitsnet blijven achter. Netcongestie en beperkte laadmogelijkheden remmen de gewenste modal shift en elektrificatie. Tegelijkertijd is het besef aanwezig bij de bedrijven dat het Topcorridors programma deze problemen alleen niet voor hun kan oplossen.

Drie boodschappen aan overheden

Uit de gesprekken met de negen logistieke dienstverleners komen drie  boodschappen naar voren.

• Versnel de al gemaakte investeringsbeslissingen in multimodale infrastructuur. Het huidige beleid blijft te vaak steken in plannen en afwegingen, terwijl bedrijven vooral concrete verbeteringen willen zien.
• Zorg dat spoor- en binnenvaartdiensten betrouwbaarder en beter ontsloten worden, zodat bedrijven daadwerkelijk kunnen overstappen van weg naar multimodaal vervoer.
• Ondersteun de duurzame investeringen van het bedrijfsleven met parallelle publieke voorzieningen. Alleen als publieke en private investeringen hand in hand gaan, kunnen de duurzaamheidsdoelen worden gehaald.

Gezamenlijke investeringsagenda’s

De analyse mondt uit in meerdere suggesties van de logistiek dienstverleners die binnen de invloedssfeer van Topcorridors liggen. Zo wordt voorgesteld om gezamenlijke investeringsagenda’s per knooppunt te maken en met groepen van bedrijven en overheden concrete plannen te bespreken waarin publieke en private investeringen elkaar versterken. Daarbij valt te denken aan projecten rond walstroom, Clean Energy Hubs, spoorontsluitingen en binnenvaarthavens.
Ook wijzen de dienstverleners op het belang van snellere besluitvorming in stimuleringsregelingen. Volgens hen is het nodig de voorwaarden van bestaande en nieuwe regelingen, zoals die voor modal shift en Clean Energy Hubs, eenvoudiger in te richten en tegelijkertijd zichtbare ‘quick wins’ te communiceren om vertrouwen te winnen.

Verder zien zij kansen in investeringen in digitale infrastructuur en datadeling. Een programma dat data van terminals, vervoerders en verladers beter koppelt en als integraal onderdeel van de Topcorridors-aanpak wordt ingebed, kan daarbij volgens de logistiek dienstverleners een belangrijke stap vooruit betekenen.

Belangstelling groter dan ooit

Uit de analyse blijkt dat de belangstelling van het logistieke bedrijfsleven voor Topcorridors aanwezig is  groter is dan ooit. Bedrijven erkennen het belang van samenwerking en zijn bereid structureel mee te denken. Maar de boodschap is duidelijk: Kom sneller tot uitvoering. Als overheden erin slagen om in de komende periode tempo te maken met concrete verbeteringen in infrastructuur, duurzaamheid en digitalisering, kan de synergie tussen publieke en private investeringen zorgen voor een robuuster en toekomstbestendiger logistiek netwerk.