Haven Stein cruciaal voor circulaire ambities Chemelot

"Om de transitie naar een circulaire economie mogelijk te maken, moeten we duurzame transportoplossingen bieden. De haven in Stein biedt hierin enorme voordelen ten opzichte van wegvervoer," aldus Wetzels. Bij een volledig circulaire economie neemt het gebruik van fossiele grondstoffen af, terwijl de behoefte aan circulaire en biobased materialen toeneemt. Dit type grondstof kan vaak niet via pijpleidingen worden vervoerd en moet daarom per schip of over de weg worden getransporteerd. "Transport over de weg zou een verdrievoudiging van vrachtwagenbewegingen naar Chemelot betekenen," licht Wetzels toe. "De binnenvaart, via de haven van Stein, biedt een duurzame en veilige oplossing die niet alleen de CO₂-uitstoot vermindert, maar ook de verkeersdruk op de wegen verlicht."

Europese ondersteuning Rhombusproject

Als onderdeel van het Rhombusproject werkt de provincie Limburg samen met zes strategische binnenhavens in de regio, waaronder de haven van Stein. Deze waterwegen, verbonden met de Maas, vormen een essentiële schakel tussen de haven van Rotterdam en het Europese achterland. Recent ontvingen de havens van Stein en Maastricht een subsidie van 24 miljoen euro vanuit het Europese Connecting European Facilities-fonds. "De binnenvaart stoot per tonkilometer aanzienlijk minder CO₂ uit dan vrachtwagens. Eén schip op de Maas vervangt zo’n 120 vrachtwagens," benadrukt Lemmens. "Deze modal shift draagt niet alleen bij aan Chemelot’s duurzaamheid, maar verbetert ook de luchtkwaliteit en vermindert verkeersopstoppingen."

Pionier in circulaire chemie

Chemelot is met ruim tweehonderd bedrijven en kennisinstellingen een Europese koploper in duurzame chemie en materialen. Dagelijks gebruiken mensen producten waarin Chemelot’s grondstoffen zijn verwerkt, zoals laptops, meubels, sportkleding, en voedselverpakkingen. Wetzels licht toe: "Onze ambitie is om in 2050 de eerste volledig circulaire chemie-site van Europa te zijn. De haven van Stein is hierin essentieel. De uitbreiding van de haven van 4 miljoen ton naar acht miljoen ton overslag per jaar vraagt dat we ook kijken naar effecten op de omgeving. We werken momenteel aan een visie voor de Chemelothaven. In deze plannen combineren we de uitbreiding van capaciteit als gevolg van circulaire groei met duurzame en veilige bedrijfsvoering.”  

Omgevingskwaliteit en duurzame ontwikkeling 

In de visie van wat Port of Chemelot is gaat heten, is een verdubbeling van de havencapaciteit voorzien waarbij gelijktijdig met deze groei wordt ingezet om de omgevingskwaliteit positief te beindvloeden. Er worden all weather-terminals ontwikkeld om kwetsbare biobased-grondstoffen droog te verladen. Tegelijkertijd werkt Chemelot aan walstroom en aan de ontwikkeling van een multimodale corridor met elektrische en mogelijk zelfs autonome trucks die pendelen tussen het industriepark en de haven. "Voor biobased grondstoffen zijn droge en schone opslagfaciliteiten essentieel," zegt Lemmens. " 

Samenwerking als sleutel tot succes

De ambitieuze transformatie van Chemelot vraagt om draagvlak in de omgeving en een intensieve samenwerking met overheden. Dat op regionaal, nationaal en Europees niveau. Lemmens: "Chemelot wil met haar havenvisie niet alleen circulaire transformatie realiseren, maar ook de omgevingskwaliteit verbeteren. Bijvoorbeeld door minder CO₂ uit te stoten, de verkeersveiligheid te verbeteren en minder geluidsoverlast te realiseren. Door al vanaf de visiefase met elkaar samen te werken kunnen we gezamenlijke keuzes maken en de strategische doelen van Chemelot in lijn brengen met de doelen van de overheden. Denk aan het realiseren van een modal shift of nadenken over de impact op de omgeving. De ontwikkelingen in duurzame haveninfrastructuur kennen vaak een ‘onrendabele top’. Met een gezamenlijk doel voor ogen zijn we al enkele jaren succesvol aan het samenwerken in het  Rhombusproject. Een vergelijkbare samenwerking zien we binnen het programma Topcorridors.  Deze programma’s zijn cruciaal voor complexe ontwikkelingen en transitieopgaven.”

Toekomstige ontwikkelingen 

Chemelot onderzoekt ook mogelijkheden voor circulaire satellietsites langs de transportcorridor. Wetzels: “We kunnen de voorbewerking van circulaire grondstoffen niet op Chemelot doen. Daar hebben we simpelweg de ruimte niet voor. Het inzamelen, sorteren en verwerken zal op andere locaties moeten gebeuren. Het liefst zijn dit watergebonden bedrijventerreinen. Daarmee voorkomen we transport over de openbare weg.” Lemmens: "OZO-knooppunten zijn ideale locaties voor circulaire bedrijventerreinen. Daar kunnen grondstoffen efficiënt verwerkt en getransporteerd worden." Echter, het omzetten van deze visie naar realiteit vereist dat overheden en het bedrijfsleven gezamenlijk de juiste randvoorwaarden scheppen. "We hebben hier beleid nodig waarbij er duidelijke keuzes worden gemaakt. Dat gaat over ruimte, financiering en draagvlak voor de ontwikkeling van deze watergebonden bedrijventerreinen. Daarnaast hebben we robuuste waterwegen nodig. Dat alles om de circulaire transitie vorm te geven.” 

Investeren in een klimaatneutrale toekomst

"Voor een succesvolle transitie zijn een modal shift en een betrouwbare infrastructuur essentieel”, zegt Lemmens. “Dit zijn langetermijninvesteringen en daarvoor wil je de zekerheid van een toekomstbestendige logistieke keten. Daarbij speelt samenwerking bij het creëren van ruimte, draagvlak en financiering een sleutelrol.” Wetzels: “Bij het ontwikkelen van onze visie Port of Chemelot hebben we op deze drie vlakken de samenwerking gezocht. Bij het Rhombusproject heeft die samenwerking al zijn vruchten afgeworpen. Een vergelijkbare manier van samenwerken zien we voor ons in het Topcorridorprogramma. Door gezamenlijk te investeren in Chemelot realiseren we een belangrijk deel van de nationale en Europese ambities in CO₂-reducties.”